“Ik zit helemaal vast”, horen wij als fysiotherapeuten vaak. Maar wat bedoelen patiënten hier eigenlijk mee? Vaak voelen ze zich dan beperkt in hun mobiliteit, ze ervaren een soort van ‘harnas’ gevoel in combinatie met pijn of ongemak. Dit kan letterlijk maar ook figuurlijk zijn.
De alles verbindende factor in ons lichaam
Het menselijk lichaam bestaat van top tot teen uit één groot driedimensionaal netwerk: fascia. Maar liefst 98% van ons lichaam bestaat uit fascia, het is het bindweefsel waarmee je lichaam doorweven is. Fascia is een gespecialiseerd systeem van het lichaam dat lijkt op een spinnenweb, het is de alles verbindende factor in het lichaam. Het omsluit en beschermt alle spieren, botten, pezen, zenuwen, bloedvaten en organen en zorgt dat alles op zijn plek blijft. Maar niet alleen verbindt het; het zorgt er ook voor dat spieren en zenuwen soepel en zonder wrijving langs elkaar kunnen glijden en bewegen. Het is een schokdemper voor kwetsingen. En het dient als communicatiesysteem voor het lichaam. De fascia hebben namelijk hun eigen zenuwtoevoer en lymfe- en bloedvoorziening. De fascia heeft dus letterlijk contact met elk ander systeem van het lichaam.
Logisch dat, wanneer fascia wordt belemmerd, dit invloed heeft op de algehele gezondheid. Het heeft niet alleen effect op de spieren en gewrichten. Het beperkt ook de zenuwcapaciteit, de orgaanfunctie en het algemene welzijn.
Omdat de fascia onder meer de spieren van het lichaam dient te beschermen, heeft het voor allerlei ‘gevaren’ antennes uitstaan. Voor warmte, kou, stress, dorst en honger. De fascia reageert daarop én onthoudt gebeurtenissen met een hevige of langdurige impact. Uiteindelijk kan de fascia veranderen in een strak pantser, dat het lichaam wil beschermen, maar eigenlijk juist meer ellende veroorzaakt.
Wat zijn de gevolgen van restricties in de fascia?
De gezonde fascia lijkt op een web: een gespannen, krachtig maar flexibel weefsel. Door restrictie kan de fascia verharden, verkleven en zijn beweeglijkheid verliezen. Het wordt een stijve massa. En natuurlijk heeft dit invloed op de werking van de aanliggende structuren. Restrictie kan ontstaan door een lichamelijk trauma of letsel door bijvoorbeeld verkeerde beweegpatronen of een operatie, maar ook door stress of overbelasting kan bindweefsel van structuur veranderen. Ook door chemische reacties zoals voedingspatronen en hormonale invloeden kan de structuur veranderen.
Als je een restrictie in je fascia hebt, verandert dat de positie van het bot en spierweefsel daaromheen. Je houding en beweging veranderen met als gevolg dat je klachten ontwikkelt over je gehele lichaam.
Neem als voorbeeld de rug- en nekklachten ontstaan door de houding van heel veel mensen tegenwoordig: met ons hoofd naar onze telefoon, onderuitgezakt, met een bolle rug, kijkend naar beneden, met de kin op de borst.
Voorheen was de oplossing hiervoor dat de rugspieren versterkt moesten worden zodat deze spieren je weer ‘recht trekken’. Nu weten we dat het bindweefsel, en de bijbehorende lijnen die dit trekt, de positie en mogelijkheden van deze spieren (en omliggende botten/gewrichten) beperken. In dit voorbeeld is het vaak de fascia aan de voorkant van het lichaam dat hier de meeste problemen oplevert. Het spinnenweb aan bindweefsel is verkleefd aan je ribben en borstkas. Dus hoeveel je die rugspieren ook traint, je gaat het daadwerkelijke probleem hier niet mee oplossen. Het bindweefsel blijft je uiteindelijk terug in diezelfde houding trekken totdat de beperkingen daar worden weggenomen.
Hoe kun je restricties en de gevolgen ervan verhelpen?
Verklevingen in je fascia kun je onder andere losmaken met Myofascial Release (“myo” betekent spier), of afgekort MFR. Door middel van milde, drukpuntmassage worden niet de spieren maar de fascies in het lichaam gemasseerd. Na het opheffen van blokkades kan er met corrigerende oefeningen een beter postuur en beweegpatroon aangeleerd worden. Op deze manier wordt je gehele lichaam beter uitgelijnd, staat het minder in compressie, kan het dus ook veel efficiënter bewegen én kun je chronische pijn gedag zeggen.
Ingesleten beweegpatronen verander je niet zomaar. Dit heeft tijd en toewijding nodig. Daarnaast heeft ieder persoon zijn eigen problemen en restricties. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal komt er nogal wat om de hoek kijken als je blijvende veranderingen in je lichaam en dus leven wilt maken.
een gezonde fascia: de sleutel om pijn te verzachten
Heb jij last van klachten en pijntjes die je hebt geaccepteerd, want ‘het hoort er nu eenmaal bij’? Laat het er niet bij zitten maar pak het aan! Zorg allereerst voor voldoende en afwisselende beweging, uitgebalanceerde voeding en regeneratie in je dagelijks leven. Vermindering van je pijnklachten begint met een gezonde fascia.
Blijf je klachten houden of heb je nog vragen? Neem dan contact met ons.