Je bent tijdens het sporten door je enkel gegaan. Ai! Dat doet pijn – en je enkel wordt al snel dik, rood en warm. Maar moet je nu gaan koelen? Of juist niet? Misschien zelfs een ontstekingsremmer nemen?
Om die vraag goed te kunnen beantwoorden, is het belangrijk om te begrijpen wat er eigenlijk gebeurt in je lichaam bij zo’n verzwikking. Want al die reacties – de zwelling, de warmte, de pijn – zijn niet zomaar willekeurige ongemakken. Ze horen bij een proces dat we ontsteking noemen. En hoewel dat woord vaak een negatieve lading heeft, is een ontsteking in veel gevallen juist een slimme, nuttige reactie van je lijf.
Ontsteking als bondgenoot
Een ontsteking is de eerste reactie van je lichaam op een verstoring van de interne balans. Je zou het kunnen zien als een alarmsysteem dat afgaat zodra er iets niet klopt. Denk aan situaties zoals:
-
een spierscheurtje
-
een verrekking van enkelbanden
-
een wondje
-
een insectenbeet
-
of – zoals in dit geval – een verzwikte enkel
Je lichaam komt meteen in actie. En dat gebeurt op meerdere fronten tegelijk:
Roodheid en warmte
De bloedvaten rondom de plek van het letsel verwijden zich. Daardoor stroomt er extra bloed naartoe, wat zorgt voor warmte en roodheid. Dat lijkt misschien eng, maar het is heel functioneel: dat extra bloed brengt zuurstof, bouwstoffen en afweercellen mee – precies wat nodig is voor herstel.
Zwelling
De bloedvaten worden tijdelijk wat meer doorlaatbaar. Dat zorgt ervoor dat voedingsstoffen en zuurstof makkelijker bij de beschadigde cellen kunnen komen. Tegelijkertijd lekt er ook vocht uit de bloedbaan, dat zich ophoopt in het omliggende weefsel. En voilà: een dikke enkel.
Pijn
Bij een ontsteking komen allerlei stofjes vrij die zenuwuiteinden prikkelen. Die stofjes zorgen er bijvoorbeeld voor dat beschadigde bloedvaatjes zich kunnen herstellen – een nuttig proces dus – maar het zorgt er ook voor dat de plek pijnlijk wordt. Dat is vervelend, maar ook slim: zo dwingt je lichaam je om het rustiger aan te doen.
Heb je ook een blauwe plek? Dan zijn er waarschijnlijk ook kleine bloedvaatjes beschadigd. Het bloed dat uit die vaatjes lekt, hoopt zich onder de huid op en kleurt blauwpaars. Ook dat hoort erbij.
Al deze reacties – roodheid, zwelling, pijn – zijn dus geen ‘fouten’ van het lichaam. Het zijn precies de mechanismen die nodig zijn om herstel op gang te brengen. Ze zorgen er zelfs voor dat jij je gedrag aanpast. Door pijn ga je automatisch je enkel ontzien, en dat is precies wat je op dat moment moet doen. Je lichaam weet wat het doet.
Deze ontstekingsfase duurt meestal 3 tot 5 dagen. Daarna gaat je lijf vanzelf over op de volgende fase van het herstelproces. De symptomen (zwelling, pijn, enzovoorts) kunnen soms nog wat langer aanhouden, maar dat is heel normaal.
En waarom zou je dan de ontsteking willen remmen?
Toch horen we in de praktijk vaak:
“Volgens de arts heb ik een ontsteking. Ik moet een week ibuprofen slikken.”
“Er was op de echo een ontsteking te zien. Nu krijg ik een injectie met ontstekingsremmers.”
Begrijpelijk misschien – niemand vindt het fijn om pijn te hebben – maar het is niet altijd de handigste oplossing. Sterker nog: als je ontsteking te snel of te heftig remt, rem je ook het herstel. Dan onderdruk je de symptomen, maar los je de oorzaak niet op.
Symptomen zijn namelijk precies dat: symptomen. Ze vertellen je iets over wat er in je lichaam gebeurt. Maar ze zíjn niet het probleem. De echte vraag is: waarom is er een ontsteking ontstaan? Of: waarom blijft die ontsteking aanhouden?
Dat zijn de vragen die we bij Fysio KB graag stellen. Want als je alleen de ontsteking bestrijdt zonder naar de onderliggende oorzaak te kijken, ben je vooral bezig met symptoombestrijding. En dat levert op de lange termijn zelden echte verbetering op.
Wanneer moet je wél oppassen?
Dat gezegd hebbende: er zijn natuurlijk ook situaties waarin een ontsteking juist te heftig is. Dan is het belangrijk om alert te zijn.
Neem bijvoorbeeld:
-
een zwelling die zó fors is dat je nauwelijks nog kunt bewegen
-
pijn die niet minder wordt, zelfs niet in rust
-
pijn die je ’s nachts wakker houdt
-
koorts of verhoging
-
pus of viezigheid uit een wond
In zulke gevallen is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om een infectie of zelfs een botbreuk. Ook dan is de ontstekingsreactie nog steeds een teken dat je lichaam aan het werk is – maar soms is extra medische hulp nodig om de oorzaak op te lossen.
En dan is er nog… de sluipende ontsteking
Tot slot is er nog een ander type ontsteking dat je niet altijd direct merkt: laaggradige ontsteking. Dat is een lichte, chronische vorm van ontsteking die ontstaat bij een langdurige verstoring van de interne balans.
Denk aan:
-
ongezonde of eenzijdige voeding
-
te weinig beweging
-
chronische stress
-
slechte of te korte slaap
-
oppervlakkige ademhaling
Deze factoren zetten je lichaam continu een beetje ‘aan’. Niet genoeg voor een dikke enkel of koorts, maar wél genoeg om op de achtergrond energie te verbruiken en je immuunsysteem te belasten. Je merkt het misschien doordat je vaak moe bent, langzaam herstelt of gevoeliger bent voor ziek worden. Het is alsof je lichaam constant in de eerste versnelling blijft hangen – vermoeiend en uiteindelijk uitputtend.
Bij Fysio KB kijken we daarom altijd breder dan alleen naar het geblesseerde lichaamsdeel. Want echt herstel begint bij balans in het hele systeem – en daar heb je soms een beetje hulp bij nodig.
Dus… is ontsteking een vriend of vijand?
In de meeste gevallen: een vriend. Een slimme reactie van je lijf om te herstellen en balans te hervinden. Alleen als het lichaam vastloopt in het herstel of de reactie te heftig is, is extra ondersteuning nodig.
Twijfel je of jouw klachten bij het herstel horen, of dat er misschien iets anders aan de hand is? Neem gerust contact met ons op of loop eens binnen. We kijken graag met je mee – niet alleen naar de klacht, maar naar het hele plaatje.